Koyun Dolly’nin vücut hücrelerinden klonlandığı 1996 yılından itibaren klon, gen bilimi ya da biyoteknoloji büyük adımlarla ilerliyor. Dolly ne zaman öldü? derseniz, 2003 yılında yıpranmış eklemleri yüzünden hayatını kaybetti. Dolly’nin ölüm nedeninin ilk başta klonlanmayla ilişkili olduğunu düşünülüyordu ama yapılan araştırmalar sonucundan bunun öyle olmadığı anlaşıldı.
Dolly’den sonra neler oldu?
Pekin’de birçok cinayetin çözülmesine yardımcı olan bir polis köpeğinin derisi kullanılarak bu köpeğin klonu üretildi. Yetkililer, K9 klonlama programının köpeklerin eğitimi için gereken maliyeti ve zamanı azaltacağını umuyor.
Çin’in ilk klonlanmış polis köpeği olan Kunxun adlı üç aylık yavru, ülkenin güneybatısındaki Yunnan eyaletinde köpek yetiştirme üssüne ulaştı. Kunxun, Alman çobanına benzer bir cins olan Kunming kurdu. Kunming köpekleri Çin’de askeri, polis, sınır muhafızları ve itfaiyeciler tarafından yaygın olarak kullanılıyor.
Polis yetkilileri, Kunxun’un DNA’sının, cildi genetik materyal olarak kullandığı Huahuangma adlı kıdemli polis köpeği ile aynı yani yüzde 99,9 olduğunu belirtti. Huahuangma’nın, cinayet davalarının düzinelercesini çözmeye yardımcı olduktan sonra “Polis köpeklerinin Sherlock Holmes’u” adını kazandığı söyleniyor. DNA’sından yaratılan embriyo daha sonra sezaryen ile Kunxun’u doğuran köpeğin içine implante edildi. Klonlamaya katılan Yunan Ziraat Üniversitesi profesörü Wei Hongjiang, “Emekli köpekleri klonlayarak, sonuçta ulusal güvenliği arttıran başarı oranını ve mevcut kaliteli Kunming polis köpeklerinin sayısını artırabiliriz” dedi.
Kunxun temel eğitim kursuna yeni başlasa da sınavlarda “iyi bir başarı” gösterdiği söylendi. Kunming Police Dog üssünde kıdemli bir araştırmacı olan Wan Jiusheng, “Genetik potansiyelinin diğer Kunming kurt köpeklerinden daha iyi olduğu görülüyor” dedi . Klonun diğer sürü üyelerine karşı bir üstünlüğünün olup olmadığı daha ileri eğitimlerle belirlenecek.
Klonlama sırasında hastalıklar da geçiyor
Çin Bilimleri Akademisi Nörobilim Enstitüsü’nden bilim insanlarıysa genetiği değiştirilmiş bir makak maymunundan çoklu klonlama yaptı. Klonlama sırasında genetik hastalıkları hayvana da verebilirsiniz. Böylelikle klonlanmış hayvana aktarılan hastalık üzerinden tedavi yöntemleri denenebiliyor.
Örneğin bu klonların da donör primatla aynı hastalıkları (uyku bozukluğu, Alzaymır ve Sirkadyen ritim bozukluğu) yaşadığı ifade edildi. Primatların beyin fonksiyonuyla alakalı ciddi hastalıklar, yeni ilaçların geliştirilmesi ve bu ilaçların başarı oranını artırmada yardımcı olabileceği belirtildi.
İnsan klonlamada durum ne?
İnsan klonlaması için günümüzde, araştırmada kullanılacak bazı örneklerin (yumurta, sperm, insan bedeni, hücre vs) elde edilmesi zor olduğundan bu işlem sık sık duruluyor ya da yapılamıyor.
Bilim insanlarına göre bu sıkıntı yakında aşılabilir. Araştırmacılar insan kan hücrelerini olgunlaşmamış yumurta hücrelerine dönüştürmeyi başardı. Bir sonraki adım daha da ileriye gidecek ve nihayetinde döllenebilecek veya klonlamada kullanılabilecek yumurtaların kitlesel laboratuvar oluşturmalarına izin verecek.
Ölen ya da diri olan birinden alınan genetik materyallerden yapılan bebekler yakında gerçeğe dönebilir. Ayrıca, kısır insanlara veya aynı cinsiyetten eşlere kendi DNA’larından bir çocuk yapmaları için bir yol da sağlayabilirler.Araştırmacılara göre bir sonraki adım, insan sperminin üretimine benzer bir işlem uygulamak ve döllenecek kadar olgunlaşmış yumurta hücreleri oluşturmak. Bu sadece çok daha fazla araştırma gerektirmekle kalmayacak, aynı zamanda laboratuvarda canlı insan yumurtalar yaratılacağından tartışmalara neden olabilir.
CRISPR, herhangi bir hücre veya yaşam formunun genetik olarak tasarlanmasına, potansiyel olarak hayat kurtaran genetik tedavilerde kullanılmasına veya genetik olarak değiştirilmiş bir viral salgının serbest bırakılmasına izin veriyor.
Yetmedi Messi’yi de klonlayacaklar
Avrupa Genom Arşivi Başkanı Arcadi Navarro geçtiğimiz dönemde, Barcelona’nın Arjantinli yıldızı Lionel Messi’nin klonlanmasının mümkün olduğunu belirtti. Navarro, “Günümüz tekniklerle klonlayabilir ve tıpkı ikiziymiş gibi birisini elde edebiliriz. İkiz doğmuş ve ikizlerden birini uzun bir süreliğine bir odada dondurmuşuz gibi görünür. 20-30 yıl sonra da onu normale döndürebiliriz. Eğer her şey iyi geçerse sonuç aynı Messi gibi olur.” dedi.
Etik mi yoksa değil mi?
Hayvan klonlama, günümüzde genetik bozuklukların düzeltilmesinde veya birçok hastalığın tedavisinde umut verici oldu. Parkinson, Alzheimer, bazı kalp hastalıkları, görme rahatsızlıkları ve diyabet rahatsızlıkların tedavisinde bu teknolojiden yararlanılıyor.
Ancak, bu deneyleri yönetmenin veya kesin sınır çizgileri çizmenin yollarını bulmak için araştırma topluluğu dışında birkaç ulusal ve uluslararası tartışma var. Bazı devlet fonları bunları kısıtlamanın dışında bu işlemi etik bulmuyor. Ayrıca insan kopyalamanın maliyetinin çok yüksek olduğunu da belirtelim.
Odaklanıp düşünmek gerek! Her şey yolunda gidip biyoteknolojik gelişmeler istenen düzeye gelirse “klonlama” akıllıca ve sürdürülebilir bir yaklaşım olabilir.
