Bilgi ve iletişim teknolojileri yani bilişim ya da teknoloji kavramları altında ifade ettiğimiz yayıncılık türü, Türkiye’de internet öncesi dönemden bu yana süregiden bir yolculuk. Commodore 64 bilgisayarlar, hatta daha öncesi dönemde, bilgi sahibi olmanın yolu dergilerden geçiyordu. Türkiye’de sayfalarının çoğu siyah-beyaz olan bilgisayar dergilerinden bir şeyler öğrenmeye çalışıyorduk. Bilgisayarımız yokken, bilgisayar dergisine abone olanlardanız. Bilgisayar kullanmak, onunla kısa süre temas etmek büyük mücadele gerektiriyordu çünkü.
Bilgisayarı sadece okulda görebildiğimiz devirler
Bilgisayarı ancak bir okulda ya da şanslıysanız bir arkadaşınızın evinde ya da babanızın işyerinde görebilirdiniz. O dönemlerde bilgisayar dergileri her zaman bilgisayar kullanma fırsatınız olmasa da size bilginizi artırma fırsatı verirdi. Türkiye’de yayınlanan kısıtlı sayıda derginin yanında, yurt dışından dergi getirmek da tercih edilen bilgi edinme yollarındandı. Yabancı dergiler İngilizceniz varsa küresel bilgiyi ilk elden edinme fırsatı sağlıyordu size.
Gazetelerin teknoloji sayfalarından öğrendiklerimiz
Daha sonra 2000’li yıllarda Türkiye’de gazetelerin teknoloji sayfaları çağı başladı. Hürriyet, Yeni Yüzyıl, Radikal vb. gazeteler peş peşe teknoloji sayfaları yayınlamaya başladı. Bu macerada ben de Yeni Şafak’ta teknoloji sayfası hazırlayarak yer alıyordum. O dönemde çevirmeli ağ bağlantısıyla internete girebiliyorduk. İnternet çok yavaş, Türkçe içerik yok denecek kadar azdı.
Temel kavramlar gazete ve dergilerde
O dönem gazetelerdeki teknoloji sayfaları ve bilgisayar/internet dergilerinde en temel teknoloji kavramları bile tek tek anlatılmak zorundaydı. Bugün birçok kişinin gereksiz bulacağı düzeyde, anlatımlar sayfalarda mecburi olarak yer alıyordu. Çünkü “İnternet nedir?”, “ADSL nedir?” gibi temel sorulara bile cevap verilmesinin gerektiği bir dönemi yaşıyorduk.
İnternet servis sağlayıcıların katkısı büyük
Teknoloji sayfaları internet ve bilgisayarla ilgili olarak halkı bilgilendirme ihtiyacından kaynaklanmakla birlikte, Türkiye’deki internet servis sağlayıcılarının hizmet alanlarını genişletme talebiyle de destekleniyordu. İnternet servis sağlayıcılar abone sayılarını artırmak ve internet paketi satmak zorundaydı ama bunu yaparken Türkiye’de internet kullanıcı sayısının artmasına, internetin geniş kitlelere ulaşmasına ve halkın teknoloji bilgisini artırmasına destek de oldular.
Bilgisayarlaşmada işlev yüklendiler
İnternet servis sağlayıcıları, internetin geniş kitlelere yayılması için internet paketi satmanın yanında, halkın bilgisayar sahibi olabilmesi için de işlev yüklendiler. O dönemde internet servis sağlayıcıları, taksitle bilgisayar satın alınabilmesi için avantajlı kampanyalar düzenledi. Türkiye’de bilgisayarlaşma oranının artmasında internet servis sağlayıcıları ve bilgisayar satan şirketlerin o dönemde yaptığı işbirliğinin katkısı inkâr edilemez.
Çevirmeli ağdan fibere yolculuğumuz
Günümüze göre oldukça yavaş olan çevirmeli ağ bağlantısı döneminin ardından geniş bant internetin yaygınlaşması, ardından hâlâ istenilen yaygınlığa ve makul fiyatlara inmemiş olsa da fiber internetle tanışmamız, Türkiye’nin teknoloji macerasını özetleyen adımlar. Bu yolculuğa kamunun yanı sıra, Türkiye’de faaliyet gösteren birçok şirket de, okullara bilgisayar laboratuvarı kurarak önemli katkılar sağladı. Bugün teknolojiyle ilgili alanlarda meslek sahibi olan birçok gencin bilgisayara ilk temas noktası, okullardaki bilgisayar laboratuvarları oldu. Buraları kendini geliştirmek için kullanan ve kendilerine yol gösterecek vizyon sahibi öğretmenlerle yolu kesişenler önemli aşamalar kat etti.
Gazete ve derginin ötesine geçtik
Dergilerin ve gazetelerin teknolojiyle ilgilenenlere kılavuzluk ettiği günler ne yazık ki geride kaldı. Çünkü bilgi edinme kaynağı olma açısından internet daha fazla bilgi çeşitliliği içeriyor. İnternetteki Türkçe bilgi kaynaklarının sayısı her geçen gün artıyor. İngilizce bilenler için kaynak çeşitliliği elbette daha fazla. İnternette çok sayıda web sayfası, blog ve sosyal platformlar gibi alternatifler var.
En büyük sorun güvenilir kaynak bulabilmek
Ancak en önemlisi kendi dilinizde güvenilir bilgi kaynakları bulabilmek. Kim ya da kimler tarafından hazırlandığı belli olan, gerektiğinde iletişim kurabileceğiniz, sizin ya da şirketinizin hakkında çıkan hatalı bilgiyi düzeltme fırsatı sunacak şeffaflıkta, içerik doğruluğu açısından sizde güven duygusu oluşturan, başkalarına tavsiye edecek derecede sahipleneceğiniz kaynaklar bulabilmek kolay değil.
Teknotorite ailesine merhaba
Bu yazıyı katılmaktan mutluluk duyduğum Teknotorite ailesine bir selâmlama olarak kaleme aldım. Çünkü Teknotorite, baştan bu yana bahsetmeye çalıştığım teknoloji yayıncılığının ihtiyaç duyduğu, yayıncısı, yazarı belli ve güvenilir bir mecra olma hedefiyle yola çıkan yayınlardan biri. Umarım uzun soluklu ve verimli bir yolculuk olur.
