Halka arz sonrası Uber hisseleri düştü. 9 Mayıs 2019 tarihindeki halka arzda hisse fiyatı 45 ABD doları olarak belirlenen Uber’in hisse senedi yazının yazıldığı 16 Mayıs günü 42 dolar civarında seyrediyordu. Bazı destekçileri bu konuyu önemsemedi. Şirketin bu değerlemeye ulaşmasını büyük başarı olarak alkışladı. Benim de aralarında olduğum kritikler ise bunun şirketin içinde olduğu birçok risk faktörünün bir sonucu olduğunu düşünüyorlar. Sonuçta hangi değerlemeye ulaşırsanız ulaşın düşüşle açılan bir hisse senedi halka arz operasyonuna başarılı demek mümkün değil.
Uber için sarsıntılı yol daha bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Nedenleri:
- Uber hala para yakmaya devam ediyor. Şirket karlı değil ve ne zaman nasıl kar edeceği çok net değil.
- Uber paylaşım ekonomisi (gig ekonomisi) diye adlandırılan ve çalışanların bordrolu değil de parça başına ödeme aldığı ekonominin en önemli örneklerinden. Paylaşım ekonomisi son zamanlarda stres altında. ABD gibi işsizliğin düşük olduğu pazarlarda uygun maliyetli eleman bulup tutmakta sıkıntı çekiyor. Birçok pazarda ve son zamanlarda ABD’de de gig ekonomisinde çalışanların aslında firmanın bordrolu elemanları sayılması ve bu sebeple de bazı haklara sahip olmalarının gerekliliği tartışılıyor. Bu gelişmeler Uber’in çalışma modeli ve maliyetleri için risk oluşturuyor.
- Yayınlanan bazı makaleler Uber’in sürücülerine yeterli gelir kazandırmadığını göstermişti. Bu sebeple halka arz sırasında yaşanan grev ve protesto eylemlerinin ilerideki dönemde de devam etmesi muhtemel görünüyor. Uber birçok pazarda regülasyon sıkıntıları yaşıyor. Mevcut taksi ve ulaşım sistemlerinin kanun ve kural koyucu tarafından desteklenmesi Uber’in önündeki önemli bir engel.
- Uber birçok soruna çözüm olduğunu iddia etse de yapılan bazı araştırmalar popüler kullanıldığı bazı şehirlerde Uber’in genel trafiği olumsuz etkilediği ve toplu taşıma kullanımını azalttığını gösteriyor.
- Uber bazı önemli yerel pazarlarda başarı sağlayamadı. Bu pazarlardan ya çekildi ya da oradaki yerel operatörün azınlık hissesini alarak yatırımcı olarak kaldı. Gelecek büyümesinde bu pazarlar başını ağrıtabilir. Bu pazarların en başında Çin ve orada faaliyet gösteren Didi geliyor.
- Uber yaşadığı yönetim krizleri sonucunda kurucu CEO Travis Kalanick yerine Dara Khosrowshahi’yi getirmişti. Travis Kalanick hala yönetim kurulunda devam ediyor ve IPO sonrası edindiği servet ile her zamankinden daha güçlü. Halka açık bu şirketin yönetim kurulu yapısının nasıl ve ne zaman tutarlı ve güçlü bir zemine oturacağı daha net değil.
- Bu kadar uzun bir süre risk sermayesi ve özel yatırımcılar yönetiminde gerilla taktiklerle büyüyen bir şirketin halka açık döneminde ciddi bir deneme yanılma süreci geçirmesi beklenebilir. Örneğin, şirketi kanun, yönetmelik ve cezalarla hizaya sokabilecek bir FTC (Federal Trade Commission) var karşısında artık.
- Uber’in topladığı veriler sebebi ile geleceğin sürücüsüz ulaşım dünyasının avantajlı ve önde gelen şirketlerinden biri olacağı söyleniyor. Yalnız sürücüsüz gelecek çok yakın gözükmüyor. Borsa yatırımcısının bu kadar uzak ve belirsiz bir gelecek için hisse senedini desteklemesi mümkün gözükmüyor.
Uber’in geleceğimizi şekillendiren önemli şirketlerden biri olacağı kesin ama daha sarsıntısız düzlüğe çıkması için yolu var gibi gözüküyor.
Önemli not: Yatırım tavsiyesi değildir.
